Nurdoğan A. ERGÜN
Yurtdışından yapılan online alışverişlere getirilen düzenleme sonrası, yabancı markalar Türkiye stratejilerini gözden geçirmeye başladı. İlk hamle ABD merkezli spor giyim markası Nike’dan gelirken, sektör profesyonelleri yeni markalardan da benzer hamleler bekliyor. Uygulama her ne kadar yerli firmaları koruma amacına dönük olsa da tüketici tarafında, içerde rekabetin azalacağı ve fiyatların daha da artacağı endişesi hakim.
Bilindiği gibi Ticaret Bakanlığı, hızla artan mikro ithalatı kontrol altına almak amacıyla yeni bir düzenlemeye gitmiş, yurtdışı alışverişlerinde hem vergi oranları değiştirilmiş hem de hızlı kargo muafiyet bedeli 150 eurodan 30 euroya düşürülmüştü. Düzenleme, son zamanlarda Çinli e-ticaret platformu Temu’dan artan alışverişler nedeniyle kamuoyunda ‘Temu yasası’ olarak adlandırılsa da bu durum diğer firmaları da etkiliyor.
Yeni düzenlemeye karşı ilk hamle ABD merkezli spor giyim markası Nike firmasından gelmişti. Marka, geçen hafta Türkiye’de online satışları askıya aldığını duyurup, gümrük mevzuatında yapılan son değişikliklerin kararda etkili olduğu ve bu değişikliklerin alışveriş deneyimine etkisinin incelendiğini bildirmişti.
“Markalar için yeni koşullar doğdu”
İdeaSoft’un kurucu ortağı ve TOBB E-Ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, Ticaret Bakanlığı’nın mikro ithalatı denetim altına almak amacıyla yaptığı gümrük mevzuatı düzenlemesinin, özellikle yurtdışından Türkiye’ye ürün gönderen markalar için yeni koşullar doğurduğuna dikkat çekti.
Özkara, “Nike’ın Türkiye siparişlerini askıya alması, bu düzenlemelerin global markaların Türkiye stratejileri üzerinde yeni düzenlemelere gideceğini gösteriyor” dedi. Başka markaların da bu tür stratejik hamleler yapabileceği ihtimaline dikkat çeken Özkara, bu dönemde yerli markalar için fırsat olabileceğini de işaret etti.
Neden Çinli Temu öne çıktı?
Her ne kadar düzenleme ilk etapta Çinli Temu firmasına yönelik gibi algılansa da yurt dışından kredi kartıyla yapılan online alışverişlerin tamamını kapsıyor. Temu’nun öne çıkma nedeni ise platformun son aylarda yoğun bir alışveriş trafiğine sahne olması.
Gemius Türkiye’nin Temu platformunun Türkiye’deki performansına ilişkin paylaştığı bilgilere göre, platformun Türkiye’deki aylık aktif kullanıcı sayısı 9.3 milyona ulaşırken, günlük kullanıcı sayısı ise 1.4 milyon seviyelerinde. Temu, her yaş grubundan ziyaretçi çekmeyi başarıyor. Ancak 25- 44 yaş arası kullanıcılar, platformun en büyük kullanıcı grubunu oluşturuyor.
Araştırma, Temu’nun geniş bir demografiye hitap ettiğini ve özellikle 25-44 yaş grubundaki kullanıcılar arasında popüler olduğunu gösteriyor. Popüler küresel online alışveriş sitelerinden bazıları ise şöyle: Amazon, AliExpress, Etsy, eBay, Shein, Asos, Everything5pounds, Banggood, About You, Tomtop, TheHut. Bunun yanında global markaların kendi online satış platformları da bulunuyor. Platformların yeni düzenlemeye nasıl yanıt vereceği ve Türkiye’deki performanslarının nasıl etkileneceğiyse zamanla belli olacak.
Tüketiciye etkisi nasıl olacak?
Yurt dışından yapılan alışverişlerin yüksek oranda artmasındaki ana neden ise aynı ürünün Türkiye’de daha pahalı olması oldu. Vergi oranları, kur farkı gibi etkenler de eklenince yurt dışından ürünler çok daha ucuza alınabiliyordu. Öyle ki bilindik birçok markanın bir ayakkabısı Türkiye’de 10-12 bin TL arasında satılırken yurt dışından 6-7 bin TL’ye alınabiliyordu. Ancak yeni düzenleme ile yurt dışı merkezli e-ticaret sitelerinden 30 euronun üzerinde alışveriş yapılırsa artık ürün ithalat işlemlerine tabi olacak.
AB ülkelerinden gelen ürünlere artık yüzde 20 yerine yüzde 30, diğer ülkelerden gelenlere de yüzde 30 yerine yüzde 60 vergi uygulanacak. Uygulama her ne kadar 21 Ağustos’ta yürürlüğe girecek olsa da başta Temu olmak üzere platformlar sepetlerini güncellemeye başladı.Bu durumun içeride rekabeti azaltacağını düşünen tüketiciler, fiyatlarda artış olacağından endişeleniyor.
E-ticaret 6 ayda %120 büyüdü
Ticaret Bakanlığınca 2024 yılında e-ticaret hacminin 3.4 trilyon TL ve işlem sayısının da 6.67 milyar adet olacağı öngörülüyor. Seyhun Özkara, “Henüz rakamlar açıklanmasa da 1.4 trilyon TL gerçekleşmiş olma öngörümüz var. Bu bağlamda geçen yılın ilk 6 ayında 625 milyar TL olarak gerçekleşen rakamda, bu yıl yüzde 120’nin üzerinde bir büyüme gerçekleşmiş olur. Bu enflasyonun çok üzerinde büyüme” dedi.